Nocne negocjacje za zamkniętymi drzwiami

Dzisiaj negocjacje powinny dobiec końca, przeciągnęły się jednak do późnych godzin nocnych. Jesteśmy daleko od porozumienia i równie dobrze mogą zakończyć się o 5 rano, jak i wieczorem następnego dnia, a nawet w niedzielę. Dotarły do nas już plotki, że większość delegacji przerezerwowała swoje bilety powrotne na niedzielę. Coraz więcej posiedzeń odbywa się za zamkniętymi drzwiami i podczas nieformalnych konsultacji. Nie mamy do nich dostępu i nie wiemy teraz, co się właściwie dzieje i jakie są postępy w negocjacjach. Dziennikarze i obserwatorzy gorączkowo biegają od posiedzenia do posiedzenia, wyczekują pod drzwiami i łapią przechodzących, starając się usłyszeć najnowsze plotki. Wszyscy jesteśmy skazani na te plotki i wyłapywanie strzępów informacji, ale każdy taki strzęp rozprzestrzenia się po terenie konferencji niczym ogień.

Korzystając z tej chwili zamieszania, postaram się podsumować obecny stan negocjacji.

Negocjacje odbywają się w tak zwanych ścieżkach (negotiating tracks) dotyczących poszczególnych tematów, które jednak się ze sobą gęsto przeplatają. Podczas tegorocznego szczytu klimatycznego porozumienie negocjowane jest w 3 podstawowych ścieżkach:

1. Grupa robocza ds platformy z Durbanu (AWG-ADP): Podczas zeszłorocznej konferencji w Durbanie w RPA państwa ustaliły, że do roku 2015 podpiszą wiążące wszystkich porozumienie klimatyczne, które wejdzie w życie w roku 2020. Zadaniem tej grupy roboczej jest przygotowanie porozumienia do roku 2015. Wydaje się to dużą ilością czasu, ale jeśli przypomnimy sobie jak długo negocjowano poprzednie porozumienia (w 1992 podpisano konwencję, a pierwszy protokół w Kioto 5 lat później), wcale nie jest to wiele. Tym bardziej, że państwa obecnie koncentrują się na pilniejszych porozumieniach.
2. Grupa robocza ds. protokołu z Kioto (AWG-KP2). Protokół z Kioto, podpisany w 1997 roku wszedł w życie dopiero po ratyfikacji przez Rosję w 2005 roku i wygasa wraz z końcem 2012 roku. Skoro Durbanie państwa ustaliły, że kolejne porozumienie zostanie wynegocjowane do 2015 roku wejdzie w życie w roku 2020, to co będziemy robić pomiędzy 2012 a 2020?? To zostawia 7 lat przerwy między porozumieniami, w czasie których żadne działania nie byłyby podejmowanie. Stąd pojawiła się propozycja podpisania drugiego okresu rozliczeniowego Protokołu z Kioto, który byłby jakimś przejściowym planem na te 7 lat. Tym właśnie zajmuje się druga ścieżka negocjacyjna. Decyzje w sprawie drugiego okresu rozliczeniowego muszą być podjęte w tym roku, jako że z końcem 2012 kończy się okres rozliczeniowy poprzedniego protokołu. Niestety – drugi okres rozliczeniowy wisi na włosku, bo z państw rozwiniętych nie chcą go podpisać Japonia, Kanada, Nowa Zelandia i Rosja oraz oczywiście USA (które nie podpisały też pierwszego Protokołu z Kioto).
3. Grupa robocza ds. długoterminowej współpracy (AWG-LCA). Ta grupa robocza zajmuje się dodatkowymi kwestiami, które nie są bezpośrednio związane z redukowaniem emisji CO2, to znaczy: finansowaniem kosztów adaptacji do zmian klimatu, finansowaniem kosztów redukcji emisji, transferem technologii, budowaniem trwałej odporności państw na zmiany klimatu i emisjami powstałymi w wyniku deforestacji. W dużym skrócie – w ramach tej ścieżki negocjowane są działania, jakie muszą podjąć państwa by ograniczyć emisje i przystosować się do zmian klimatu oraz to, kto za to zapłaci. Ten ostatni punkt powoduje najwięcej kontrowersji i jest kością niezgody. Kraje najsłabiej rozwinięte, położone w strefie subtropikalnej i małe państwa wyspiarskie ucierpią najbardziej na globalnym ociepleniu, jednocześnie najmniej się do niego przyczyniając, dlatego żądają funduszy na pokrycie kosztów ich strat – o kwestię wielkości, sposobu i celów finansowania rozbija się wiele dyskusji.

Negocjacje polegają na ustalaniu wspólnych wersji tekstu trzech porozumień, na które zgodzą się wszystkie strony. W tej chwili Proponowany tekst zmienia się niemal codziennie, w miarę jak poszczególne kraje protestują przeciwko proponowanym zapisom. Najnowsze wersje tekstów można znaleźć pod tymi linkami:

Drugi okres rozliczeniowy protokołu z Kioto.

Długoterminowa współpraca.

Platforma Durbańska.